مرکز شناخت
پدیده‌ی پوشیده‌سازی (MASKING) چیست؟
پدیده‌ی پوشیده‌سازی (Masking) به معنای ادراک ناقص یک محرک هدف است که به واسطه‌ی ارائه‌ی یک محرک دیگر رخ می‌دهد. نام این محرکِ دیگر محرک پوشاننده است، که از لحاظ موقعیت مکانی و زمانی، به محرک هدف نزدیک است. این ادراک ناقص می‌تواند به صورت حذف کلیِ تجربه‌ی محرک هدف از دامنه‌ی ادراک آگاهانه، یا کاهش شدید کیفیت ادراک آگاهانه‌ی این محرک باشد.
نکته جالب توجه درمورد پدیده‌ی پوشیده‌سازی این است که اگر محرک هدف به تنهایی ارائه شود، به خوبی ادراک می‌شود، اما اگر ارائه‌ی محرک هدف، که از لحاظ زمانی کوتاه است، همراه با ارائه‌ی محرک پوشاننده باشد، پدیده‌ی پوشیده‌سازی اتفاق می‌افتد.
در پدیده‌ی پوشیده‌سازی دو پارامتر زمانی بسیار مهم وجود دارد: SOA و ISI.
- SOA (Stimulus Onset Asynchrony) یعنی فاصله زمانی میان ارائه‌ی محرک هدف و ارائه‌ی محرک پوشاننده.
- ISI (Inter-Stimulus Interval) یعنی فاصله زمانی میان برداشته شدن محرک هدف از روی صفحه و ارائه‌ی محرک پوشاننده.
نکته بسیار مهم در مورد پدیده‌ی پوشیده‌سازی این است که تغییر این پارامترهای زمانی می‌تواند منجر به تغییر کیفیت ادراک محرک هدف شود. بنابراین، می‌توان گفت که، در پدیده‌ی پوشیده‌سازی، تغییر فاصله‌ی زمانی میان ارائه‌ی محرک هدف و ارائه‌ی محرک پوشاننده، بدون تغییر خود محرک‌ها و طولِ زمان ارائه‌ی آن‌ها، می‌تواند تجربه کیفیِ افراد از ادراک محرک هدف را تحت تأثیر قرار دهد.
دسته‌بندی اولیه
در آزمایش‌های پوشیده‌سازی، باتوجه به این‌که محرک هدف و محرک پوشاننده با چه ترتیبی ارائه می‌شوند، می‌توان دسته‌بندی زیر را ارائه کرد:
- پوشیده‌سازی رو به جلو: ارائه‌ی محرک پوشاننده و سپس ارائه‌ی محرک هدف.
- پوشیده‌سازی رو به عقب: ارائه‌ی محرک هدف و سپس ارائه‌ی محرک پوشاننده.
- پوشیده‌سازی ترکیبی: چرخه‌های تکرار شونده از ترکیب ارائه‌ی محرک هدف و ارائه‌ی محرک پوشاننده.
- پوشیده‌سازی دو-چشمی: ارائه‌ی محرک هدف به یک چشم و ارائه‌ی محرک پوشاننده به چشم دیگر.
کاربردها
آزمایش‌های پوشیده‌سازی کاربردهای بسیار زیادی در پژوهش‌های مربوط به سوگیری‌های ضمنی و بررسی اثر آماده‌سازی (Priming) در مطالعات حوزه آگاهی دارند.
منبع:
Overgaard, M. (Ed.). (2015). Behavioral methods in consciousness research. Oxford University Press, USA.
در ادامه می‌توانید با کلیک کردن بر روی لینک زیر، نمونه‌ای از یک آزمایش پوشیده‌سازی رو به عقب بسیار ساده را مشاهده نمایید.
